به نقل از «فارس»

علوم انسانی ما با باورهایمان تفاوت دارد و بومی نیست

تاریخ انتشار: ۲۶ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۳۰۷۲۴۲

به گزارش گروه آموزش و پرورش خبرگزاری فارس، اکبر طالب‌پور دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه الزهرا  راجع به محصولات تولیدی جمهوری اسلامی ایران در حوزه علوم انسانی و تفاوتش با آنچه در کشوری مثل آمریکا تولید می‌شود، در سخنان ابتدایی عنوان کرد: «اتفاقاً ما داریم محصولاتی در حوزه علوم انسانی تولید می‌کنیم که مشابه آن در آمریکا هم اتفاق می‌افتد و شامل موضوع‌های مشابهی هم در بیشتر موارد است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اغلب هم نظریه‌ها و روش‌های آماری ما با آنها یکسان است.»

طالب‌پور افزود: ابتدا علوم انسانی را خط‌کشی و از علوم طبیعی جدا کردم زیرا مباحث علوم انسانی، فکری، فرامادی، مربوط به نیازهای انسانی و نوع پرورش انسان است بنابراین هر چقدر که سروکار داشتن با انسان‌ها اهمیت پیدا کند، علوم انسانی هم اهمیت خواهد داشت.

وی درباره مهم‌ترین چالش‌های علوم انسانی در سال‌های گذشته گفت: «یکی از چالش‌های موجود در چند سال گذشته این است که در جهانی که به وسیله هوش مصنوعی اداره خواهد شد، بحث غلبه هوش مصنوعی بر انسان وجود خواهد داشت که برای مقابله با آن، باید علوم انسانی پویا داشته باشیم.»

او مشکلات علوم انسانی در ایران را اینگونه برشمرد: «چه مشکلی در علوم انسانی وجود دارد که چرخه علم را نتوانسته است بچرخاند؟ بحث اول، ناکارآمدی است و نتوانسته انتظارهای ما را برآورده کند با وجود اینکه در آن هزینه می‌شود. علوم انسانی ما ذاتا ناکارآمد است و دلیلش هم این است که بخش عمده آن با باورهای ما تفاوت دارد و بومی ما نیست؛ مثلا رفتارگرایی ما با آمریکایی‌ها متفاوت است در نتیجه نمی‌توان آن رفتارگرایی را برای این زیست‌بوم هم تجویز کرد. بحث بعدی این است که در چند دهه گذشته و حتی قبل‌تر علوم انسانی همیشه بحران طلایه‌دار نبودن در علم و در پایان، جامعه را داشته است علاوه بر اینکه هیچوقت، در اولویت نبوده است. چون محصول علوم انسانی در نهایت مثل پزشکی و مهندسی، قابلیت خریداری شدن را ندارد پس نمی‌تواند در اولویت باشد.»

این دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه الزهرا افزود: «بحث علوم انسانی در کشور ما یک بحران روش‌شناختی دارد؛ سلسله مراتب معرفی که ما باید داشته باشیم اینگونه است که روش‌شناسی غربی را قبول نداریم یا اگر قبول داریم، از آن استفاده نمی‌کنیم چون بومی نیست پس موقع بحث و بررسی نمی‌توانیم از یک روش‌شناسی درست استفاده کنیم. همچنین، اصالت نظریه یا مدل هم در علوم انسانی ما وجود ندارد و تحقیقات ما عمدتا بدون توجه به پارادایم، از رویکرد اثبات‌گرایانه استفاده می‌کنند و فقط یک توصیف صرف است. علاوه بر این، دانش‌آموختگان ما ضعیف هستند یا به قولی دیگر باید گفت از ابتدا مستضعف بار آورده شده‌اند؛ مگر می‌شود یک فرد جامعه‌شناس باشد و ماتریس نداند. ماتریس و جامعه‌شناسی رابطه تنگاتنگی با هم دارند. گفتنی است؛ طبق فرموده مقام معظم رهبری، برخی از متنفذان هم به صورت آگاهانه یا ناآگاهانه در بحث علوم انسانی دخالت زیادی می‌کنند آنها که در علوم انسانی مقهور اندیشه‌های غربی هستند و تقلیدهای کورکورانه انجام می‌دهند بدون توجه به مباحث اسلامی که وجود دارد.»

طالب‌پور در پایان، راهکارهای گذر از این وضعیت را به این صورت نام برد: درک اهمیت علوم انسانی، توجه به بحث تولید علم و نظریه‌پردازی و ایجاد یک رابطه نقادانه دو سویه با علوم انسانی غربی و استفاده از پیشینه علمی خودمان و یک برنامه‌ریزی علمی برای آینده.»

نشست هم‌اندیشی علوم انسانی؛ از چیستی تا کارکردها روز پنج‌شنبه ۲۳ آذر ۱۴۰۲ با حضور جمعی از مدیران و پژوهش‌گران حوزه علوم انسانی در مرکز آفرینش‌های فرهنگی هنری کانون برگزار شد.

پایان پیام/

منبع: فارس

کلیدواژه: چالش های علوم انسانی علوم انسانی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۳۰۷۲۴۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پارسانیا: باید ارتباط میان بنیادهای معرفتی و محیط‌های علمی را مشخص کنیم

به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، حجت الاسلام والمسلمین حمید پارسانیا، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در نشست خانه گفت‌وگوی دانشگاه تهران اظهار کرد: درست است که علم با بخشنامه پیش نمی‌رود، هر چند که در جای خودش به بخشنامه هم نیاز دارد، باید نسبت فرهنگ با علم را تعریف کرد، باید مشخص کنیم که تاریخ و فرهنگ علم را چه می‌دانیم و از چه سطحی است.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: ما در دوران معاصر گرفتار بحران خودآگاهی هستیم، نزاع‌ها و اختلافات مستمر در جریان‌های مختلف داشتیم و شاید کمتر اتفاقی در جهان اسلام بوده که وارد ایران نشده باشد، ایران همواره محل تضارب اندیشه‌ها بوده است.

حجت الاسلام پارسانیا ادامه داد: لازم است به برخی از سوالات پاسخ دهیم، نسبت علم و عقل به لحاظ تاریخی چیست، پاسخ به این سوال هویت ما را شکل می‌دهد، علم چیست؟ تقسیم‌بندی علوم چگونه است؟ علوم انسانی چیست؟ آیا رشته فلسفه باید در دانشکده‌های ادبیات باشد؟ آیا علوم انسانی در مقابل علوم طبیعی است؟ علوم انسانی موضوعی است که با اراده انسان ایجاد می‌شود، اینها تأملات جدی است.

وی گفت: این چهل سال تجربه‌ای از غفلت‌ها و تلاش‌ها برای خودآگاهی بوده است، وقتی شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل شد، ایجاد علوم تاریخی خودمان را از منظر تاریخ تفکر مورد توجه قرار دادیم.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: با این حال اجازه ندادیم که مشخص شود علم در تاریخ ما به چه معناست و گفتگوی بین معانی و مفاهیم ایجاد شود. بنیاد‌های معرفتی ما با ابعاد اقتصادی سیاسی اجتماعی تناسب دارد، اما باید ربط آنها را با محیط علمی جستجو کنیم، با ربط اجتماعی انقلاب اسلامی نقطه عطف ایجاد کردیم، اما متاسفانه اینکه چه مقدار در بازگشت به مفاهیم معنوی و تقسیم بندی علوم درست عمل کردیم، مشخص نیست.

انتهای پیام/